Название школы: Муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение “Брюшлинская основная общеобразовательная школа”

Менделеевского муниципального района Республики Татарстан.

Название разработки: Рабочая программа по татарской литературе для 6 класса с обучением на русском языке по коммуникативной технологии.

Автор: Тимошенко Валентина Михайловна, первая квалификационная категория, учитель татарского языка и литературы.

2015 год.

Татар әдәбиятыннан эш программасы

6 нчы сыйныф, рус төркеме

Аңлатма язуы

6 сыйныф өчен “Татар әдәбияты” курсының эш программасы Федераль дәүләт белем бирү стандартларының таләпләренә туры китереп, Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан рөхсәт ителгән

-“Рус телле балаларга татар телен һәм әдәбиятын коммуникатив технология нигезендә укыту программасы” .1 -11 нче сыйныфлар.(Төз. Р.З.Хәйдәрова, Р.Л.Малафеева.  – Казан: Татар.кит.нәшр., 2011ел 215-217 битләр) ;

- 6 сыйныф өчен Р. З. Хәйдәрова тарафыннан эшләнгән, Татарстанның Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан тәкъдим ителгән дәреслек

“Татар теле”. – Казан: “Мәгариф», 2007  нигезләнеп төзелде.

Менделеев районы муниципаль бюджет гомуми төп белем бирү оешмасы “Бөрешле гомуми төп белем бирү мәктәбе”нең 2015-2016 нче уку елына укыту планы нигезендә 6  сыйныфында татар теле дәресләренең саны (барлыгы) 70, атнага 2 тапкыр үткәрелә.

 Рус телендә сөйләшүче балаларга татар теле һәм әдәбияты буенча системалы фәнни белем бирү, аларны ирекле аралашырга өйрәтү, татар дөньясы турында күп кырлы мәгълүмат җиткерү ТӨП МАКСАТ итеп билгеләнелә.

Максатка ирешү өчен, түбәндәге БУРЫЧЛАР үтәлергә тиеш:

             -татар сөйләмен тыңлап аңларга өйрәтү;

-татар этикеты тәгъбирләрен кертеп, бирелгән ситуация буенча диалогик сөйләм оештырырга   өйрәтү;

-программада күрсәтелгән темалар буенча  телдән яки язмача монологик сөйләм булдыруга ирешү;

-карап чыгу,танышу,өйрәнү,эзләнү максаты белән  уку төрләрен кулланып, төрле жанрдагы текстларны аңлап уку күнекмәләрен үстерү;

-фразеологик берәмлекләрнең,мәкальләрнең рус эквивалентларын табарга һәм чагыштырырга өйрәтү;

-татар телендәге сөйләмне фонетик,лексик,грамматик яктан дөрес төзергә күнектерү; 

-татар халкының фән,мәгариф,сәнгать,мәдәният өлкәсендәге казанышлары, күренекле шәхесләре белән  таныштыруны дәвам итү;

-халыкларның үзара аңлашып яшәвенә омтылыш  тәрбияләү.

    Уңышка ирешү өчен тел дәресләрен әдәбият дәресләре белн тыгыз алып бару отышлы. Татар теле дәресләрендә өйрәнелгән грамматик структуралар әдәбият дәресләрендә сөйләмдә ныгытыла, лексик материал активлаштырыла. Дәресләрдә кулланыла торган текстлар татар этнокультурасын, тарихын, гореф-гадәтләрен чагылдыра.

    6 сыйныфтан рус телендә сөйләшүче балаларга татар әдипләре турындагы мәгълүмат бирелә . Укучылар татар халык әкиятләрен   һәм аерым авторлар язган әкиятләрнең барлыгын белеп калалар. Хикәяләрне,текстларны дөрес интонация  белән, басымнарны урынлы куеп уку, аңлау, истә калдыру, аерым гыйбарәләрне, сүзләрне,сүзтезмәләрне,җөмләләрне сөйләмгә кертеп җибәрүгә булышырга тиеш.

Программаның эчтәлеге

 Укучының белем дәрәҗәсенә таләпләр

1.                   ТЫҢЛАП АҢЛАУ. төрле төрдәге тыңлап аңлау күнегүләрен үти белү; сүзләрне, җөмләләрне аңлап тәрҗемә итә белү; тәкъдим ителгән текстны тыңлап,эчтәлегебуенча сорау бирә, сорауларга җавап бирә белү;әдәби әсәрләрдән өзекләрне, информацион характердагы текстларны, газета-журналлардан мәкаләләрне тыңлап-аңлап эчтәлеге буенча фикереңне әйтә, аралаша белү; сыйныфташларыңның сөйләмен тыңлап аңлау һәм аларга үз фикереңне аңлата белү, алар белән әңгәмә кору, әңгәмәдә катнаша белү.
2.                   ДИАЛОГИК СӨЙЛӘМ. Сорау, җавап, килеш(мә)ү, шикләнү һәм башка репликаларны дөрес кулланып әңгәмә кору, сөйләшә белү; аралашуда катнаша, аны туктата һәм аны яңадан башлый белү; парда, төркемдә сөйләшү барышында үз фикереңне аңлата, раслый, дәлилли белү, ситуация аңлашылмаганда, сорау биреп, сөйләм барышын ачыклый белү; Терәк схемалар кулланып, ситуация буенча әңгәмә кора белү; Татар сөйләм этикеты үрнәкләреннән урынны файдаланып әңгәмә кору, сөйләшә белү.
3.                   МОНОЛОГИК СӨЙЛӘМ. Программада тәкъдим ителгән темалар буенча тиешле эзлеклелектә текст төзи һәм аның эчтәлеген сөйли белү; конкрет ситуациягә үз карашыңны, төрле вакыйгалар, яңалыкларны хәбәр итә белү; монологик сөйләмдә кереш, эндәш сүзләрне кулланып, орфоэпик һәм грамматик нормаларны саклап, үз фикереңне төгәл җиткерә белү; өйрәнгән текстны үз сүзләрең белән сөйләп бирә белү; өйрәнгән шигырьләрне яттан сәнгатьле сөйли белү.
4. «Фән һәм мәктәп», «Мәгариф»  журналлары, “Мәгърифәт”, “Ачык дәрес” газеталары.

УКУ. Программада тәкъдим ителгән текстларны татар теленең әйтелеш нормаларын саклап, сәнгатьле һәм аңлап уку; текстның эчтәлегенә нигезләнеп, контекст буенча яңа сүзләрнең мәгънәсен аңлый белү; таныш булмаган текстны эчтән укып, аның төп фикерен таба белү; таныш булмаган сүзләрнең, төзелмәләрнең тәрҗемәсен сүзлектән таба белү.

Рус телле балаларны татар сөйләменә коммуникатив технология нигезендә өйрәтү процессы цикллылыкка корылган. Цикл — уку

материалын диалогик, монологик, ягъни мөстәкыйль сөйләм дәрәҗәсенә җиткерү өчен кирәк булган дәресләр. Ягъни, өйрәнелгән лексик-

грамматик материал тану дәрәҗәсендә генә калмыйча, сөйләмдә мөстәкыйль кулланылу дәрәҗәсенә җиткерелергә тиеш. Дәре с тибы буенча бу дәресләр лексик күнекмәләр формалаштыру дәресләре (ЛКФ) һәм грамматик күнекмәләр формалаштыру дәресләре (ГКФ), лексик күнекмәләрне камилләштерү дәресе (ЛКК), грамматик күнекмәләрне камилләштерү дәресе (ГКК), диалогик/монологик сөйләмдәресләре (Д/МС) дип атала. Бу дәресләр циклында өйрәнелгән лексика һәм грамматика турыдан-туры текстта кабатлана, төрле

бәйләнешләргә керә, ягъни лингвистик материалны сөйләмдә куллану камилләшә. Тексттан соң булган этапта текст эчтәлеге буенча диалогик-монологик сӛйләмгә чыгу дәресләре оештырыла, укучылар материал эчтәлеге буенча спонтан сөйләм — татарча аралашу этабына чыгалар.

Укыту процессының уңышлылыгына тәэсир итә торган әһәмиятле факторларның берсе — ул укучыларның белемен контрольгә алу.

Билгеле булганча, контроль — укыту барышын көйли, ягъни, контрольгә карап, укытучы үз эшчәнлеген оештыра. Методика фәне

билгеләгәнчә, контроль объекты булып укучыларның аерым сүзләрне, җөмләләрне тәрҗемә итә белүләре, яисә грамматик категорияләрне

аңлый алулары гына була алмый. Контрольнең төп объекты булып, укучының өйрәнелгән лексиканы һәм грамматиканы кулланып, мөстәкыйль аралаша алуы тора. Календарь-тематик планның коммуникатив максат графасында күрсәтелгән предмет нәтиҗәләре балаларның белем дәрәҗәсенең, ягъни татарча сөйләшеп аралаша алу күрсәткече булып тора.

Билгеле булганча, дәреслектә һәр дәреснең структур берәмлеге — күнегү. Дәрескә алынган күнегүләр эчтәлек, катлаулылык ягыннан үзара бәйле һәм алар күнегүләр системасын тәшкил итә.

Өстәмә күнегүләрнең төп максаты —- бер үк материалның, төрле эш төрләре аша кат-кат кабатланышын тудырып, истә калдыруны

тәэмин итү.

Методик ярдәмлектә аудирование (ишетеп аңлау күнегүләре) тәкъдим ителә. Бу күнегүләр һәр дәрестә, дәреснең төрле этапларын-

да кулланыла ала. Ишетеп аңлау күнегүләренә таләпләр кечерәк сыйныфлар өчен чыгарылган ярдәмлекләрдә киң яктыртылу сәбәпле, кү-

негүләрнең үзләрен бирү белән генә чикләндек.

Дәреслектә киң урын алган күнегү төрләренең берсе  — ситуатив күнегүләр. Бу күнегүләр коммуникатив технологиягә корылган

дәресләрнең төп максатын тәшкил итә, чөнки нәкъ менә ситуатив күнегүләр балаларны тормышта аралашуга әзерли.

Искәртеп үтәргә кирәк, дәреслеккә кертелгән диалоглар буенча эшне укытучы аеруча игътибар белән оештырырга тиеш.

Өйрәнелгән лексика, грамматика диалогларда чагылыш табып, диалог кертелгән дәрестә генә түгел, һәр дәрес саен даими рәвештә кабатланып барырга тиеш.

Уку эшчәнлеген оештыруда парларда, төркемнәрдә эш төрләре дә аеруча әһәмияткә ия.

Тәкъдим ителгән тематик план ел дәвамында өйрәнәсе материалның дәресләргә бүленешен күрсәтә.

ЛКФ —- лексик күнекмәләр формалаштыру

ЛКК — лексик күнекмәләрне камилләштерү

ГКФ — грамматик күнекмәләр формалаштыру

ГКК — грамматик күнекмәләрне камилләштерү

ЛГКК — лексик-грамматик күнекмәләрне камилләштерү

Д/МС — диалогик/монологик сӛйләм дәресләре.

Укыту - тематик планы

Гомумбелем күнекмәләрен бәяләүнең критерийлары һәм нормалары:

Телдән җавап бирүне тикшерү һәм бәяләү.

  Укучыларның диалогик һәм монологик сөйләм күнекмәләрен тикшергәндә һәм бәяләгәндә, билге җавапның сыйфатына карап һәм түбәндәге таләпләрне искә алып куелырга тиеш:

1)сөйләмнең орфоэпик, интонацион һәм грамматик яткан төгәллеге;

2)сөйләмнең эчтәлеге ягыннан дөреслеге, тулылыгы һәм эзлеклелеге;

3) сөйләмнең аңлаешлылыгы;

4)сөйләмдә сүз байлыгы, җөмлә калыпларының төрлелеге һәм стиль бердәмлеге.

  Җавапны бәяләгәндә, укытучы аның уңай һәм кимчелекле якларын әйтеп, хаталарын яңадан кабатламасын өчен, киләчәктә нәрсәгә игътибар итәргә кирәклеген күрсәтергә тиеш.

Диалогик сөйләмне бәяләү (8 реплика)

  Бирелгән ситуация яки өйрәнелгән тема буенча әңгәмә кора алганда, әйтелеше һәм грамматик төзелеше ягыннан дөрес, эчтәлеге ягыннан эзлекле һәм тулы диалогик сөйләм төзелгәндә, “5”ле куела.

  Бирелгән ситуация яки өйрәнелгән тема буенча әңгәмә кора алганда, эмма репликаларның әйтелешендә һәм аерым сүзләрнең грамматик формаларында 2-3 хата җибәрелеп, эчтәлеге ягыннан эзлекле диалогик сөйләм төзелгәндә,”4”ле куела.

  Өстәмә сораулар ярдәмендә генә әңгәмә кора алганда, репликаларның әйтелешендә һәм сүзләрнең  грамматик формаларында 4-6 хата җибәрелеп, эчтәлеген бозып диалогик сөйләм төзегәндә, “3”ле куела.

  Бирелгән ситуация яки өйрәнелгән тема буенча диалог төзи алмаганда, “2” ле куела.

Монологик сөйләмне бәяләү (9 фраза)

  Өйрәнелгән яки тәгъдим ителгән тема буенча әйтелеше, грамматик төзелеше ягыннан тулы, эзлекле булган монологик сөйләм өчен “5” ле куела.

  Өйрәнелгән яки тәгъдим ителгән тема буенча эзлекле төзелгән, эмма аерым сүзләрнең әйтелешендә, грамматик формаларында яки җөмлә төзелешендә 2-3 хатасы булган монологик сөйләм өчен ”4”ле куела.

  Өйрәнелгән яки тәгъдим ителгән тема буенча эзлекле төзелмәгән, сүзләрнең әйтелешендә, җөмлә төзелешендә 4-7 хатасы булган монологик сөйләм өчен “3” ле куела.

  Өйрәнелгән яки тәгъдим ителгән темага монолог төзи алмаганга,”2”ле куела.

Укуны бәяләү(кычкырып уку)

  6 сыйныфта 65-70 сүз.

  Тәкъдим ителгән текстның эчтәлеген тулаем аңлап, авазларны һәм сүзләрне дөрес әйтеп, басымны дөрес куеп, сәнгатьле һәм аңлаешлы итеп тиешле тизлектә укыганга, “5”ле куела.

  Тәкъдим ителгән текстның эчтәлеген аңлап, сәнгатьле һәм аңлаешлы итеп, әмма 2-3 орфоэпик хата җибәрелеп(авазларның әйтелешен бозу, басымны дөрес куймау, синтагмаларга бүленештә ялгышу) укыганда, “4” ле куела.

  Тәкъдим ителгән текстның эчтәлеген өлешчә аңлап, 4-6 тупас орфоэпик хата җибәрелеп укыганда һәм уку тизлеге акрын булганда, “3”ле куела.

  Тәкъдим ителгән текстның эчтәлеген бөтенләй аңламыйча, орфоэпик кагыйдәләрне бозып, 7дән артык әйтелеш хатасы җибәреп һәм уку тизлегенә куелган таләпләрне сакламыйча укыганда, “2”ле куела.

  Йомгаклау билгесе.

Йомгаклау билгесе чирек, яртыеллык һәм уку елы ахырында куела.Ул, беренче чиратта, укучыларның телдән сөйләм күнекмәләре, бәйләнешле сөйләм төзи белү осталыгы, татар телендә аралаша алу мөмкинлекләреннән чыгып, шул ук вакытта язма эшләрнең нәтиҗәләрен исәпкә алып куелырга тиеш

Укытуның методик тәэмин ителеше

У вас нет прав для создания комментариев.