Рейтинг:   / 1

«ЧУВАШСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ЯЛЬЧЕК МУНИЦИПАЛЬ РАЙОНЫ
КОШКИ-КУЛИКЕЕВО УРТА ГОМУМИ БЕЛЕМ БИРҮ МӘКТӘБЕ”
муниципаль бюджет гомуми белем бирү учреждениесе

3 нче сыйныфта татар теленнән

“Алмашлык “

темасына дәрес конспекты

Төзеде:
Батуллина Лилия Нихат кызы,
Сориле мәктәбенең 1 нче категорияле
башлангыч сыйныфлар укытучысы.

Эш стажы : 12 ел.

Максат: хезмәттәшлек технологиясе аша алмашлыкның сүз төркеме икәнен, кайсы сүз төркемен алмаштырып килүен, нинди сорау ларга җавап бирүен, нинди җөмлә кисәге булып килүен ачыклау; “Исем”, “Сыйфат”, “Фигыль” сүз төркемнәрен танып-белү күнекмәләрен ныгыту; туган телгә мәхәббәт тәрбияләү.
Җиһазлау: дәреслек, 4 конверт, “Исем”, “Сыйфат”, “Фигыль”, “Алмашлык”-сүз төркемнәрен белдергән сүзләр, тест, Шәвәли булып киенгән малай, “Татар теленең аңлатмалы сүзлеге”.
Дәресбарышы:
1.Психологик уңайхаләттудыру.
Укытучы:
Таңатканда, һәрберкешеизгелекләртеләргә, бер-берсенәяхшысүзләрәйтергәтиеш. Көннеяхшысүзбеләнбашласаң, көндәматурүтәр, диләр.
-Дуслар, әйдәгез, бер-беребезнеяңакөнбеләнкотлыйк!.
Укучылар:
-Яңакөнтынычлыкалыпкилсен!
-Әти-әниебезгәягымлыбулыйк!
-Яңакөндәяңа “5”ле алыйк!
-Яңакөндәбарыбыз да яхшыэшләргенәкылыйк!
Укытучы:
-Балалар, хәзеркайсы ай? (март)
-Аннан алданинди ай?
-21 февраль нәрсәсебеләнистәлеклекөн? ( Халыкаратугантелләркөне)
Укытучы:
Җирйөзендәяшәгәнхалыкларныңтелләребиккүптөрле. Ләкинһәркемнеңдә башка телләргәкарагандаяхшыракбелгән, үзенәякын, кадерлебертелебула. Шултелдәаныңәти-әнисе, туганнарысөйләшә. Шуңакүрәдәултелнетуган тел-ана теле дипатыйлар. Безнеңтугантелебезнинди? ( Татар теле)
-Әйдәгез, балалар, без дәбүген татар теле дәресебезнематуритепүткәрикәле.

2. матурязукүнегүләре.
Тактага “ Тугантелем- татар теле.” җөмләсеязылган
- Җөмләнеукыгыз. Кайсытартыкавазешкабатлана? Баш һәмюл Т тхәрефләренчиратлаштырыпязыгыз.
-Мәкальнеукыгыз. “Алтыдабелгәнанателеңалтмышта да онытылмас”. Анысезничекаңлыйсыз? Мәкальнематуритепязыпкуябыз.
3. Актуальләштерү.
Укытучы: -“Грамматик викторина” үткәрепалабыз. Мин сезгәсорауларбирәм, ә сез, тизгенә, озакуйлаптормыйча, берсүзбеләнгенәҗавапбирегез:
-Тел ярдәмендәнәрсәдәбулсахәбәритү, әңгәмәалып бару ничекатала? (Сөйләм)
-Сөйләм нәрсәдән тора? (Җөмләдән)
-Җөмлә нәрсәдән тора? (Сүздән)
-Предметны белдергәнсүзнәрсәдипатала? (Исем)
-Предметныңэшенбелдергәнсүзнәрсәдипатала? (Фигыль)
-Предметныңбилгесенбелдергәнсүзнәрсәдипатала? (Сыйфат)
-Исем, сыйфат, фигыльненәрсәдипатыйбыз? (Сүз төркемнәре)

4. Яңа тема өстендәэш.
Аерымкарточкалардагысүзләртактагаберкетелгән: ул, мин, йөзә, матур, китап, сары, сибә, син, Айрат, без, сез, нәни, күгәрчен, җылыта, ярма, алар, сыйлый, салкын.
Укытучы:
-Сүзләрне укыгыз. Бу сүзләрне нишләтеп була? Нинди бирем уйлар идегез?
Укучылар:
-Сүзләрнетөркемнәргәа ерыпбула.
Укытучы:
-Бергәләпуенуйнапалыйкәле. Улуен “Сүзләрнетөркемнәргәаер” дипатала.
Менәсезгә 3 конверт: “Исем”, “Сыйфат”, “Фигыль”-сүзләрнеаерыпсалыгыз. ( Мин, без, син, сез, ул, аларсүзләренбуконвертларгасалыпбулмый)
-Ни өчен? (Исемкебек кем ?соравынаҗавапбирәләр, ләкин предметны күрсәтә, исеменбелдерми)
-Димәк, аерымконверткасалыргакирәк.
-Бусүзләртөркеменәниндиисембирербез?
-Әйдәгез, бергәләписемэзлик.
-(41 биттәге, 69 нчыкүнегү) Текстныукыту. Калынхәрефләрбеләнбасылгансүзләркайсысүзләрнеалмаштырыпкилгән, шулсүзләрбеләнпарлапязыгыз: Динә-мин, балалар-без, Алсу-ул.
Нәтиҗә: аларҗөмләдәисемнәрнеалмаштырыпкиләләр. Димәк, бусүзтөркемнәрен “алмашлык”дипатаргабула.
(Укучыларконвертка “Алмашлык” диписеменязыпкуялар)
-Димәк, без бүгендәрестәтагынберяңасүзтөркемебеләнтанышырбыз. Дәресебезнеңтемасыниндибулыр? (Алмашлык)
Укучылар:
Алмашлык.
-(Дәреснеңтемасыһәм планы ачыла)
Алмашлык.
План.
1. Нәрсәулалмашлык?
2.Алмашлык кайсысүзтөркеменалмаштыра?
3. Ниндисорауларгаҗавапбирә?
4 Җөмләнеңкайсыкисәгебулыпкилә?
5. Йомгаклау.
Укытучы:
-1 һәм 2нче сораугаҗавапбирдекинде: нәрсә-улалмашлык? Алмашлыккайсысүзтөркеменалмаштыра?
-42 нче биттәгекагыйдәнеукыпкитик, дөресфикерйөрттекмикән? Тикшерепкарыйк. (кагыйдәнеукыйлар)
-Ни өчензаталмашлыкларымикән? Затсүзенәрсәнеаңлата икән?
Сүзлекөстендәэш:“Татар теленеңаңлатмалысүзлеге”- 344 бит- затсүзенеңаңлатмасынукыйлар.
-(4 кл. тат. теле – 21 бит, 31 күнегү, рәсембуенчазаталмашлыкларыныңкулланышынаңлату.
-Шәвәликерә - “Мин” шигыренсөйли.
Укытучы:
- Шәвәлинетыйнакмалайдипәйтепбуламы? “Мин” алмашлыгыныңниндитискәремәгънәсе бар?
-
Физкультминут.
-Кайсыалмашлыкларкешенеләрнебелдергәндәгенәкулланыла? Ә кайсыалмашлыкларкешеләргәдә, башка предметларгадакулланыла?
Аерымэшләү. (Һәрукучыга текст бирелә, тексттаналмашлыкларныэзләптабалар). Сораукуепкарыйлар.
1нче укучы: Җәйҗитте, уңышларяшәрде. Болытлараларга су сипте.
2нче укучы: Мин өченчесыйныфтаукыйм. Абыйминнәнолырак. Улалтынчысыйныфтаукый. Ә синеңабыеңҗиденчедәукый.
3нче пар: Илшат, ИлнурһәмФәрхәтбалыккакиттеләр. Алар яр буенда балык каптырыпозакутырдылар.
4нче пар: Сабантуй-зурбәйрәм. Аңаалданәзерләнәләр. Мәйдануртасындакөрәшбула. Аныкечкенәмалайларбашлый. Без сабантуйныкөтепалабыз.
Нәтиҗә: Мин – без, син – сезкешеләрне белдергәндә генә. Ул – аларкешеләргәдә, башка предметларга карата да кулланыла.
-Ниндисорауларкуепбула?
-Үзеалмаштырыпкилгәнисемгәкуелгансорауалмашлыкка да куела.
-70 нче күнегү текстны уку,М.Җәлил турында әңгәмә. (мөст. эш) Тикшерелә.Муса-ул,аның. Кайсы алмашлыкны куярга икәнен нинди сүзләргә карап белдегез?
-1 нче җөмләне тикшереп китик.
-Алмашлык җөмләнең кайсы кисәге булып килергә мөмкин? (ия)
-Рөстәм миңа булышты. (иярчен кисәк)
Нәтиҗә : алмашлык җөмләдә ия һәм иярчен кисәк булып килергә мөмкин.
5. Алган белем һәм күнекмәләрне ныгыту.
-Барлык сорауларга да җавап биреп бетердек. Бүген дәрестә алмашлык турында сез нәрсә белдегез?

Тест эшләп алыйк.
1. Алмашлыкка туры килгән билгеләмәне күрсәт.
А) предметны белдерә.
Б) предметның эшен, хәрәкәтен белдерә.
В) исемнеалмаштырыпкилә.
2. Алмашлыкниндисорауларгаҗавап бирә?
А) Кем? Нәрсә?
Б) Нинди? Кайсы?
В) Нишли? Нишләде?
3. Дөресҗөмләнесайлап ал.
А) Алмашлык-сүзнең өлеше.
Б) Алмашлык-җөмлә кисәге.
В) Алмашлык-сүз төркеме.
4. Алмашлыкҗөмләнеңкайсыкисәгебулыпкилә?
А) Ия.
Б) Хәбәр.
В) Иярченкисәк.
5. Кайсырәттәалмашлыкларязылган?
А) Өстәл, кеше, Алсу.
Б) Өрә, бии, казый, җырлый.
В) Миңа, сине, ул, безгә.
6.Йомгаклау.
Балалар, сезбүгеняхшыҗавапбирдегез, дәрестәкүпэшләдегез.Билгеләркуела. Мин бикшат, рәхмәтсезгә.
7.Өйгә эш 71 нче күнегү.

• < Назад
• Вперёд >